Thời đại công nghệ 4.0 đang từng bước làm thay đổi toàn diện nhiều lĩnh vực trong cuộc sống – và thị trường tài chính cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Sự phát triển vượt bậc của công nghệ đã mở ra kỷ nguyên mới cho các loại hình tiền tệ, đặc biệt là sự xuất hiện của tiền kỹ thuật số và tiền điện tử. Trong bài viết này, Cryptomin sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa tiền ảo và tiền điện tử – hai khái niệm tưởng giống nhau nhưng lại mang ý nghĩa và ứng dụng hoàn toàn khác biệt.

Tiền ảo là gì?

Tiền ảo là một dạng tiền kỹ thuật số không do Nhà nước phát hành hay kiểm soát. Thay vào đó, nó được tạo ra và quản lý bởi các nhà phát triển, đồng thời được sử dụng trong phạm vi một cộng đồng ảo nhất định – nơi các thành viên cùng chấp nhận và giao dịch với nhau.

Tiền điện tử là gì?

Tuy không có định nghĩa chính thức trong pháp luật, nhưng xét theo nhu cầu sử dụng trong xã hội, tiền điện tử có thể được hiểu là dạng tiền tệ đã được mã hóa, hình thành từ các bit số và sử dụng trong môi trường điện tử để thực hiện giao dịch. Loại tiền này được lưu trữ và vận hành thông qua các hệ thống công nghệ như mạng nội bộ, internet và các thiết bị điện tử của tổ chức phát hành.

Tiền điện tử được tạo ra thông qua quá trình “đào” và áp dụng các thuật toán mật mã để ghi nhận giao dịch, đồng thời vận hành trên nền tảng công nghệ blockchain phi tập trung.

Hiện nay, loại tiền này đã được sử dụng phổ biến tại nhiều quốc gia phương Tây nhờ tính thanh khoản cao và sự tiện lợi trong giao dịch.

Sự khác nhau giữa tiền ảo và tiền điện tử

Tiền ảo

Năm 2012, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã định nghĩa tiền ảo là loại tiền kỹ thuật số không thuộc sự kiểm soát của các cơ quan chính phủ. Tiền ảo được phát hành và quản lý bởi các nhà phát triển, đồng thời được sử dụng làm phương tiện thanh toán trong một cộng đồng ảo cụ thể.

Về mặt kỹ thuật, tiền ảo sử dụng công nghệ mã hóa để đảm bảo tính an toàn và xác thực cho các giao dịch. Công nghệ này cũng giúp kiểm soát việc tạo ra các đơn vị tiền mới. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều sự nhầm lẫn giữa khái niệm tiền ảo và tiền kỹ thuật số.

Tiền kỹ thuật số liên quan đến các loại tiền trong danh mục M2 và M3 của hệ thống tài chính, được phát triển dựa trên hệ thống ngân hàng hiện đại. Hiện nay, hơn 95% lượng tiền trên thế giới tồn tại dưới dạng tiền kỹ thuật số hay còn gọi là tiền bút tệ.

Trong khi đó, tiền ảo ban đầu chỉ đề cập đến các loại tiền không tồn tại trong thế giới vật chất, thường chỉ được giao dịch trong các hệ thống trực tuyến như game. Tuy nhiên, ngày nay tiền ảo đã mở rộng phạm vi ra thế giới thực, làm mờ đi ranh giới giữa tiền ảo và tiền kỹ thuật số.

Tiền điện tử

Tính phân quyền

Tiền điện tử vận hành theo cơ chế phân quyền, được quản lý bởi mạng lưới máy tính của người dùng trong hệ thống, không có máy chủ trung tâm điều hành. Nói cách khác, tiền điện tử chủ yếu dựa vào cộng đồng người dùng để vận hành. Trái lại, tiền ảo thường bị giới hạn trong một cộng đồng nhất định và được kiểm soát bởi tổ chức phát hành. Còn với tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương (CBDC), nó tương tự tiền pháp định, tức người dùng chịu sự quản lý trực tiếp từ cơ quan có thẩm quyền của chính phủ.

Giải quyết sự cố

Phần lớn các loại tiền kỹ thuật số khác đều có cơ chế hỗ trợ xử lý sự cố trong quá trình vận hành. Ví dụ, cơ quan trung ương có thể đóng băng hoặc hủy bỏ giao dịch nếu phát hiện dấu hiệu gian lận. Ngược lại, tiền điện tử không có cơ chế này, khiến các giao dịch được xem như “đi một chiều”, không thể đảo ngược. Điều này làm tăng đáng kể rủi ro khi chuyển tiền trên thị trường tiền điện tử.

Biến động giá

Một yếu tố quan trọng khác là sự biến động giá. Vì tiền điện tử vận hành dựa trên quy luật cung cầu mà không có cơ quan quản lý, nên giá trị của chúng thường dao động rất mạnh. Các tin tức tiền ảo hay các sự kiện như chiến tranh có thể khiến hàng tỷ đô la vốn hóa bị “bốc hơi” chỉ trong thời gian ngắn. Trong khi đó, các loại tiền kỹ thuật số khác như CBDC lại có sự ổn định hơn nhờ sự kiểm soát của các cơ quan quản lý.

Tổng kết

Tiền ảo và tiền điện tử đều được xem là tương lai của thị trường tiền tệ, mặc dù chúng có sự khác biệt rõ ràng. Bắt nguồn từ kỷ nguyên máy tính và phát triển mạnh mẽ trong thời đại công nghệ 4.0, tiền kỹ thuật số không ngừng thay đổi và hoàn thiện. Tiền điện tử hiện là đại diện tiêu biểu và đang trở thành thị trường đầu tư hấp dẫn, đồng thời có tiềm năng lớn để trở thành phương tiện thanh toán quốc tế trong tương lai.

Câu hỏi thường gặp